قوانین نصب دوربین مداربسته در مشاعات ساختمان

به طور مشخص در قانون اساسی ماده‌ای به نام «قوانین نصب دوربین مداربسته در مشاعات ساختمان» وجود ندارد، اما ماده ۲۲ قانون اساسی می‌تواند به موضوع مورد بحث اشاره کند: «حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند.» طبق این گفته هرگونه ضبط صدا و تصویر از حریم شخصی افراد در صورت کشف، جرم تلقی خواهدشد. برای نصب دوربین مداربسته برای ساختمان به صورت اصلی و پیشگیری از بروز تعارضات، بهتر است موارد زیر رعایت گردد:
الف) اطلاع و رضایت ساکنین از نصب دوربین مداربسته

ب) توجیه ساکنین در ارتباط با زاویه دید هر دوربین (منطقه تحت پوشش هر دوربین)

ج) اطلاع‌رسانی از طریق برچسب‌های این مکان مجهز به دوربین مداربسته است
د) اطلاع‌رسانی در مورد مدت ذخیره و نحوه دسترسی به تصاویر

همچنین به هنگام اخذ رضایت ساکنین ساختمان جهت نصب دوربین مداربسته و تصمیم‌گیری در مورد نصب دوربین‌ها، آشنایی با محدودیت‌ها در نصب دوربین مداربسته و پاسخ سوالات رایج زیر برای شما راه‌گشا است.

· نصب دوربین مداربسته در کدام قسمت ساختمان (اماکن) ممنوع است؟

مشاعات ساختمان شامل تمامی فضاهایی است که ساکنین به طور مشترک استفاده می‌کنند و مالکیت بر آن‌ها در هیچ سندی ذکر نشده است نظیر راه‌پله، حیاط، باغچه، آسانسور، پارکینگ، لابی و ورودی‌ها. در این محل‌ها، امکان نصب دوربین مداربسته بدون اطلاع و رضایت ساکنین وجود ندارد.

نصب دوربین مخفی به هر عنوان و در هر محل مغایر با قانون است و قابل شکایت و پیگیری است. نصب دوربین‌هایی که قابل دیدن نیستند حتی اگر در منزل شخصی باشد مخالف قانون است و در صورت وقوع جرم، تصاویر آن در محکمه‌های قانونی قابل استناد نیست. در نظر داشته باشید که نصب دوربین مخفی تنها با اخذ مجوز و برای مدتی محدود قابل انجام است.
در برخی مکان‌ها نظیر استخر، اتاق پرو، رختکن‌ها و … در هر صورت نصب دوربین مداربسته غیرقانونی است و استثنایی برای این موارد وجود ندارد.
همچنین اگر محیط ساختمان شما در نزدیکی پادگان نظامی، سفارت‌خانه و امثال این اماکن باشد، احتمال اینکه برای نصب دوربین در ورودی و یا پشت‌بام، با پیگیری این مراجع مواجه شوید وجود دارد.

· آیا رضایت تمامی ساکنین برای نصب دوربین مداربسته لازم است ؟

باید اکثریت ساکنین ساختمان (برحسب متراژ) رضایت کتبی خود را از نصب دوربین مداربسته در منزل اعلام نمایند.

· اگر یکی از همسایه‌ها اقدام به نصب دوربین در محیط‌های عمومی آپارتمان کرده باشد چطور می‌توان شکایت و یا اقدام کرد؟

به طور مسالمت آمیز می‌توانید زوایای دوربین را چک کنید که آیا حریم شخصی شما را در بر دارد و یا خیر. درصورتی که حتما نیاز به اقدام قانونی باشد باید به کلانتری محل سکونت خود مراجعه نموده و شکایت خود، شامل موارد زیر را به این مرجع ارائه کنید:

• آدرس و مشخصات خودتان به عنوان شاکی
• مشخصات و ترجیحا آدرس فردی که از او شکایت دارید
• شرح اقدامی که به عنوان جرم شناخته می‌شود
• محل نصب دوربین‌ها
• میزان خسارت وارده در صورت وجود
• دلایل و مستندات

· چه افرادی می‌توانند به تصویر دوربین مدار بسته ساختمان دسترسی داشته باشند؟

همه ساکنین اجازه دسترسی به تصاویر دوربین‌های مشاعات را دارند مگر زمانی که زاویه دید دوربین‌ها به نحوی باشد که حریم شخصی افراد در آن مشخص باشد.

· پرداخت هزینه دوربین مداربسته با صاحب خانه است یا مستاجر؟

طبق آنچه در عرف رایج است، کلیه هزینه‌های مرتبط با ساختار کلی ساختمان است برعهده موجر (صاحب‌خانه) است و مستاجر نیازی نیست بابت این هزینه‌ها، نظیر نصب دوربین مداربسته، مبلغی پرداخت کند.

· در چه مواقعی می‌توانیم خروجی تصاویر دوربین مداربسته را از مدیر ساختمان درخواست کنیم؟

ساکنین می‌توانند با روش‌های مختلف تصاویر دوربین مداربسته را مشاهده کننده؛ روی تلفن همراه و یا تلویزیون. اما اگر این امکان فراهم نبود تنها محدودیت شما در درخواست تصاویر ضبط شده عدم ایجاد مزاحمت برای مدیرساختمان است و منع قانونی در این مورد وجود ندارد. البته درنظر داشته باشید که شما فقط می‌توانید ویدیوی مناطق مشاع ساختمان را درخواست کنید و اجازه دسترسی به محیط‌های خصوصی را ندارید.

· بهترین راه برای اینکه همه به تصاویر دوربین مداربسته دسترسی داشته باشند چیست؟

دوربین‌های مداربسته امروزی، با اتصال به مودم وایفای، همگی قابلیت انتقال تصاویر به گوشی تلفن همراه دارند. علاوه بر این اگر در ساختمان آنتن مرکزی موجود باشد می‌توان با استفاده از مدولاتور تصویر خروجی دستگاه را به تمام واحدها منتقل کرد.

· اگر نگران ضبط تصاویر حریم شخصی خود در دوربین مداربسته هستید این نکات به شما کمک می‌کند:

حتما اطلاع داشته باشید که زاویه دید دوربین چقدر است و چه محیط‌هایی را تحت پوشش دارد. این موضوع به شما کمک می‌کند که بدانید آیا حریم شخصی شما و یا محل وقوع یک حادثه در میدان دید دوربین مداربسته قرار داشته است یا خیر. موردی بعدی اینکه، آیا دوربین‌ها توانایی ضبط صدا را دارند یا خیر و آیا از ویژگی‌های هوشمند نظیر منطقه امن، تشخیص چهره، تعقیب سوژه و … استفاده می‌کنند یا خیر. همچنین حائز اهمیت است که بدانید ظرفیت ذخیره‌سازی سیستم مداربسته‌تان چقدر است به این معنی که تصاویر را تا چند وقت نگه می‌دارد.

· مجازات نصب دوربین مداربسته بدون مجور چیست؟

• اگر دوربین‌ مداربسته با رعایت قوانینی که گفته شد نصب گردد، جرم نیست، اما اگر بدون رعایت هریک از قوانین یاد شده، نصب انجام شود و یا دارنده فیلم‌ها اقدام به نشر آن‌ها کند و باعث ضرر و یا هتک حیثیت افراد شود، طبق ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی از ۹۱ روز تا ۶ ماه حبس خواهد شد و یا از ۵ میلیون تا ۴۰ میلیون ریال جریمه نقدی باید بپردازد.

• اگر شاکی خصوصی و یا دولتی باشد مجازات نصب بدون مجوز سنگین‌تر خواهد بود.
• مدت زمانی که از نصب دوربین‌ها میگذرد، تعداد دوربین‌ها و میزان اشراف بر محیط شخصی در اندازه حکم تاثیر دارد. در نهایت اما حکم و میزان مجازات با توجه به نظر قاضی تعیین می‌شود.

سایر ماده قانون‌های مرتبط با دوربین‌ مداربسته

در مواد شماره ۴۱، ۴۲ و ۳۶ مرتبط با حقوق شهروندی وسایل نقلیه، محل زندگی، اشیا خصوصی و اماکن شخصی حریم خصوصی شمرده شده است و بازرسی این محل‌ها بدون مجوز جرم شناخته می‌شود؛ نصب غیر مجاز دوربین مداربسته در این اماکن نیز مشمول این قوانین است.

طبق اصل ۲۲ قانون اساسی حیثیت، حقوق، مسکن، مال و شغل اشخاص باید از هرگونه تعرض مصون باشد و نصب دوربین مداربسته بدون در نظر گرفتن روال قانونی و بدون مجوز مصداق تعرض به حقوق نامبرده است.

نصب دوربین مداربسته از مصادیق استراق سمع و تجسس به حساب می‌آید و طبق اصل ۲۵ قانون اساسی انجام این کار نیز بدون مجوز جرم تلقی می‌گردد.